ظرف ادرار ۲۴ ساعته چیست + کاربرد و نحوه عملکرد
در این مقاله سعی داریم شما را با ظرف ۲۴ ساعته، کاربرد و نحوه جمع آوری ادرار آشنا کنیم.
امید است در پایان این مقاله، توانسته باشیم اطلاعات جدیدی را به شما منتقل کرده باشیم.
آزمایش ادرار یکی از تستهای مهم و با اهمیتی میباشد که برای بررسی وضعیت سلامت یک شخص مورد استفاده قرار میگیرد.
در بین انواع آزمایش های پزشکی، شاید نام آزمایش ادرار ۲۴ ساعته را نیز شنیده باشید.
آزمایش ادرار ۲۴ ساعته چیه؟!
ادرار از آب و مواد شیمیایی محلول مانند سدیم و پتاسیم تشکیل شده است. همچنین اوره که هنگام تجزیه پروتئین ساخته میشود و کراتین که از تجزیه عضلات ایجاد میشود نیز در ادرار وجود دارد.
اما به طور معمول ادرار یک فرد سالم حاوی مقادیر خاصی از موارد زائد است. اگر این مقادیر در حد طبیعی نباشد ممکن است نشان دهنده بیماری خاصی باشد.
جمع آوری ۲۴ ساعته ادرار یک آزمایش ساده است که میزان ادرار هر فرد را اندازه گیری میکند. این آزمایش برای بررسی عملکرد کلیه نیز استفاده میشود که در این آزمایش، ادرار در یک ظرف مخصوص در مدت ۲۴ ساعت کامل جمع آوری میشود تا زمانی که ادرار به آزمایشگاه برگردانده شود، ظرف باید در محل خشک و خنک نگهداری شود.
آزمایش ادرار ۲۴ ساعته با نامهای آزمایش ۲۴ ساعته پروتئین ادرار و آزمایش بیماری مزمن کلیه نیز شناخته میشود.
چرا ممکن است به جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته نیاز داشته باشیم؟
جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته به تشخیص مشکلات کلیوی کمک میکند.
این آزمایش معمولا برای بررسی میزان پاک شدن کراتینین به وسیله کلیه ها انجام میشود.
همچنین برای اندازه گیری پروتئین، هورمونها، مواد معدنی و سایر ترکیبات شیمیایی در ادرار میتوان از این آزمایش استفاده کرد.
شرایط زیر میتواند باعث بروز بیماریهای کلیوی شود و در صورت مشکوک بودن به اینگونه بیماری ها ممکن است جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته توسط پزشک تجویز شود.
- نفروپاتی دیابتی (نوعی بیماری کلیوی است که در اثر بیماری دیابت کنترل نشده ایجاد میشود. در اثر این بیماری مقادیر زیادی پروتئین در ادرار میشود که منجر به آسیب کلیه خواهد شد.)
- فشار خون بالا (فشار خون غیر طبیعی میتواند منجر به آسیب دائمی کلیه شود)
- نفریت لوپوسی (نفریت لوپوسی که با نام لوپوس نفریتیس نیز شناخته میشود. نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به کلیه ها حمله کرده و به آن آسیب می رساند.)
- سندروم آلپورت (صندوق آلپورت یک بیماری ژنتیکی است که باعث مشکلات بینایی و شنوایی و همچنین نارسایی گلویه میشود)
- سندروم نفروتیک (بیماری است که در آن غشاء پایه گلومرولهای کلیه آسیب دیده و در نتیجه کلیه ها نسبت به حالت نرمال، مقادیر بیشتری از پروتئین را دفع میکنند. یکی از علائم این بیماری وجود مقادیر بالای پروتئین در ادرار است)
- کلیه پلی کیستیک (در اثر این بیماری تعداد زیادی از کیسه های پر از مایع در کلیه ها ایجاد و این کیست ها باعث بزرگتر شدن کلیه میشود. به مرور زمان بافت کلیه را تسخیر میکنند و از بین میبرند)
- نفریت بینابینی (با نام پیلونفریت نیز معروف بوده و نوعی التهاب در ساختارهای کوچک کلیه است که اغلب به دلیل عفونت ایجاد و در آن فضاهای بین لوله های کلیه ملتهب میشود)
- غربالگری پره اکلامپسی در بارداری (برای کدام یک از فرزندان است که گاهی اوقات در بارداری اتفاق می‌افتد یا اختلال باعث فشار خون بالا شده و میتواند منجر به نارسایی کلیه نیز گردد)
- سنگ کلیه (سنگ کلیه به دلیل عدم تعادل مواد معدنی نمک و آب طرح را تشکیل میشود)
- عفونت مکرر دستگاه ادراری
- انسداد طولانی‌مدت مجاری ادراری
موارد گفته شده تنها بخشی از شرایطی بودند که برای بررسی و تشخیص آنها نیاز به جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته خواهد بود.
برای جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته به چه مواردی باید توجه کنیم؟
جمع آوری ادرار ۲۴ یک آزمایش ساده بوده و اغلب اوقات فرد به تنهایی میتواند آن را انجام دهد. مگر اینکه دچار کهولت سن یا مشکلات حرکتی باشد که در این صورت نیاز است فرد دیگری هم کمک کند. با این وجود ممکن است برخی عوامل در دقت جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته تاثیر بگذارند.
برای نمونه:
- فراموش کردن چند نوبت جمع آوری ادرار در طول ۲۴ ساعت
- جمع آوری ادرار بیش از ۲۴ ساعت
- بیرون ریختن مقداری از اجرای جمع آوری شده از درخت و در نتیجه از دست رفتن مقداری نمونه
- نگذاشتن نمونه جمع آوری شده در محیط خنک
- استرس زیاد
- ورزشهای سنگین
- مصرف غذاهای خاص مثل قهوه، چای، کاکائو، موز، مرکبات و وانیل
- کمبود مایعات بدن
- هر نوع معاینه با اشعه ایکس در سه روز قبل از آزمایش ادرار
- ترشحات واژن
- عفونت مجاری ادراری
توجه: بسته به مشکلات خاص سلامتی ممکن است عوامل دیگری نیز وجود داشته باشد که دقت جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته را تحت تاثیر قرار بدهند. به همین قبل از جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته، حتماً هرگونه مشکل و نگرانی را با پزشک خود در میان بگذارید.
چگونه برای جمع آوری ادرار ۲۴ ساعت آماده شویم؟
در صورتی که پزشکی جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته در تجویز کرده باشد پیش از انجام آزمایش توضیحاتی را نیز در این باره ارائه خواهد کرد.
علاوه بر این مسئولین آزمایشگاه نیز ممکن است یکسری دستورالعمل ها را به این منظور به شما ارائه نمایند.
توجه داشته باشید که برای بهبود این آزمایش حتماً این دستورالعمل‌ها را مورد توجه قرار داده و در صورت وجود هرگونه پرسش آن را مطرح کنید.
توصیه میشود برای جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته نکات زیر را در نظر بگیرید:
- مصرف هرگونه دارو و ابتلا به هرگونه بیماری را به پزشک خود اطلاع دهید و اطمینان حاصل کنید که آیا هنگام جمع آوری ادرار باید از مصرف بعضی غذاها و داروها اجتناب کنید یا خیر
- جهت جمع آوری ادرار اغلب ظرفهای بزرگ مخصوصی برای ذخیره ادرار که مدرج نیز هستند و ظرف کوچک جمع آوری هزار توسط آزمایشگاه به شما ارائه میشود. اطمینان پیدا کنید که نحوه استفاده از آنها را بلد باشید و اگر با مشکلی رو به رو شدید آن را مطرح کنید
- هنگام جمع آوری ادرار، یک مکان سرد را برای ذخیره آن در نظر داشته باشید. مثلا : یخچال بکو باکس
- ممکن است به شما گفته شود که جمع آوری ادرار را در زمان مشخصی شروع کنید
- در صورت امکان یک دوره ۲۴ ساعته که در خانه هستند را برای جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته انتخاب کنید تا مجبور نشوید ظرف را با خود حمل کنید
- اگر باردار هستید یا احتمال میدهید که باردار باشید، این موضوع را به پزشک خود و مسئول آزمایشگاه بگویید
- مطمئن شوید که مسئول آزمایشگاه پزشکی از همه داروها با نسخه یا بدون نسخه داروهای گیاهی ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف میکند را در اختیار دارد
جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته در بزرگسالان جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته ممکن است بسته به شرایط بیمار به روشهای مختلفی انجام شود. گاهی این آزمایش در خانه انجام شده و گاهی نیز ممکن است در طول اقامت بیمار در بیمارستان انجام شود.
جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته در نوزادان
برای جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته در نوزادان اغلب کیسه های مخصوصی به شما میدهند که در دو طرف آن چسبی قرار دارد. این کیسه جایگزین همان ظرف کوچک جمع آوری ادرار در بزرگسالان است. بنابراین جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته در نوزادان ممکن است مقداری چالش برانگیز باشد. چرا که یک نوزاد فعال میتواند باعث حرکت کیسه ادرار شده و جمع آوری نمونه کمی بیشتر از یک بار طول بکشد.
برای جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته در نوزادان مراحل زیر را طی کنید:
- یک اطراف مجرای ادرار در قسمتی که ادرار نوزاد از آن خارج می شود را کامل بشویید
- کیسه جمع آوری ادرار را باز کنید. ( برای نوزادان پسر کل آلت تناسلی را در کیسه قرار داده و چسب را به پوست وصل کنید. برای نوزادان دختر چسب کیسه را در دوطرف واژن قرار دهید. میتوانید یک پوشک را نیز روی کیسه قرار دهید)
- نوزاد را مرتب چک کنید و پس از ادرار کودک کیسه را عوض کنید. ادرار را از کیسه در ظرف جمع آوری ۲۴ ساعته بریزید
- پس از اتمام جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته، ظرف ادرار را باید در اسرع وقت به آزمایشگاه منتقل کنید.
نتایج آزمایش ادرار ۲۴ ساعته چیست ؟! و چه چیزی را نشان می دهد؟
اگر به طور عادی یک روز حدودا دو لیتر مایعات مصرف کنید، محدوده طبیعی برای حجم ادرار ۲۴ ساعته شما حدود ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی لیتر در روز است. البته این رقم یک مقدار رایج را برای نتیجه آزمایش انجام میدهدو بازه مقادیر متوسط هزینه آزمایشگاه های مختلف ممکن است متفاوت باشد.
حجم بیشتر یا کمتر ادرار نسبت به مرجع میتواند نشانه ای از بیماری باشد.
حجم غیر طبیعی و بسیار کمتر میتواند ناشی از کمبود آب بدن، مصرف ناکافی مایعات یا برخی از انواع بیماری های مزمن کلیوی باشد.
حجم غیر طبیعی و بالی ادرار میتواند ناشی از شرایط زیر باشد:
- دیابت اینسیپیدوس (دیابت بی مزه)
- دیابت اینسی p۲۳ مرکزی
- مصرف زیاد مایعات
- برخی از اشکال بیماری کلیوی
- استفاده از داروهای ادرار آور
دقت داشته باشید که نتیجه آزمایش هر فرد به شرایط سلامتی او بستگی دارد و موارد ذکر شده برای تمامی افراد صدق نمیکند. به همین دلیل برای تفسیر آزمایش حتما باید به پزشک مراجعه گردد.
صحبت پایانی
همانطور که در این مطلب به آن اشاره داشتیم جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته یکی از آزمایش های مهم برای بررسی وضعیت سلامت یک فرد به حساب میاید که انجام آن مستلزم استفاده از ظروف خاصی است. ظروف ادرار ۲۴ ساعته در مدل های مختلفی عرضه میشوند و یکی از لوازم مورد نیاز آزمایشگاهی هستند. جهت راحتی جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته توسط بیماران، لازم است این ظروف از ویژگی هایی برخوردار باشند که از جمله مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- موجود در ظرفیت های مختلف
- مدرج بودن
- یک درب بزرگ برای جمع‌آوری آثار نمونه توسط بیمار و یک کلبه کوچک برای انتقال کنترل شده نمونه به زوج کوچکتر توسط پرسنل آزمایشگاه
- موجود در دو مدل ایستاده و کوتاه مدل ایستاده برای اشغال فضای کردن مبدل کوتاه برای قرارگیری در یخچالهای و ارتفاع چند قفس هستند